Chuyển đổi số những cây cột phát sóng
Chỉ bằng một cú click chuột, mọi thông tin về trạm phát sóng di động (BTS), bao gồm cả tình trạng các thiết bị theo thời gian thực, sẽ được hiển thị trên bản đồ 4D trực quan. Trước khi có cú click chuột vài giây này, mỗi khi cần kiểm tra trạm, các kỹ sư tại Tổng công ty mạng lưới Viettel (Viettel Networks) đã phải dành hàng giờ trèo cột cao, khảo sát và kiểm tra bằng mắt thường.
BTS Digital Twins (Bản sao số trạm BTS) là một hệ thống giả lập để quản lý hạ tầng và tài sản.
Khảo sát hiện trạng cột BTS và các thiết bị trên cột là công việc phải được thực hiện định kỳ, nhằm tối ưu mạng lưới và bổ sung hoặc thay thế thiết bị nếu cần. Tuy nhiên, việc dựa vào sức người dẫn đến tình trạng sai sót đôi khi vẫn xảy ra, trong khi rủi ro luôn hiện hữu. Sự cố hay sự thiếu hụt tài nguyên mạng lưới cũng chỉ được xử lý khi “việc đã rồi” thay vì lường trước và chủ động đưa phương án khắc phục sớm.
Mạng 5G, với bước sóng ngắn hơn và dễ bị cản bởi địa hình, đòi hỏi lắp đặt nhiều trạm phát sóng hơn. Nhu cầu kiểm tra thiết bị cũng tăng theo, và mọi sự bất hợp lý khi lắp đặt bổ sung BTS đều phải đánh đổi bằng chi phí và thời gian. Quá trình kiểm tra, khảo sát thủ công sẽ tốn rất nhiều sức người.
Hạ tầng viễn thông mở rộng đòi hỏi một giải pháp công nghệ cho phép quản lý hạ tầng cũng như giả lập các phương án để đánh giá hiệu quả trước khi triển khai lắp đặt.
Nhận thấy những “nỗi đau” này, Trung tâm Dịch vụ Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo Viettel (Viettel AI) đã phối hợp với Viettel Networks xây dựng BTS Digital Twins (Bản sao số trạm BTS), một hệ thống giả lập để quản lý hạ tầng và tài sản. Việc lên ý tưởng và tìm hiểu nghiệp vụ diễn ra trong vòng 6 tháng trước khi đề tài được phê duyệt. Quá trình tập trung nghiên cứu công nghệ và phát triển sản phẩm cần thêm 6 tháng để BTS Digital Twins chính thức bước vào thử nghiệm.
Gian hàng của Tập đoàn Viettel tại MWC 2025.
Dù tổng thời gian phát triển dự án chỉ khoảng hơn 1 năm nhưng việc làm chủ và tối ưu các công nghệ lõi; phối hợp triển khai rồi đánh giá kết quả thử nghiệm… gặp khá nhiều trở ngại.
Ông Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc sản phẩm Bản sao số của Viettel AI, cho biết: “Khối lượng công việc nhiều và chúng tôi phải tối ưu từng bước nhỏ để đạt được kết quả cuối cùng. Chẳng hạn có lần kết quả đánh giá trực tiếp của Viettel Networks khác so với số liệu mô hình AI tính toán ra. Do đã được tinh chỉnh và có nhiều kết quả đúng nên chúng tôi nêu nghi vấn về sai sót trong quá trình đo đạc do con người thực hiện. Kết quả đúng là như vậy”.
Bản thân những người sử dụng đánh giá cao khả năng của BTS Digital Twins vì những lợi ích mà ứng dụng mang lại. Nhiều người còn nói đùa rằng công việc nặng tính rủi ro của họ đã bị AI “lấy” mất.
“Trong quá trình chuyển đổi số, những công việc mang tính thủ công sẽ bị tự động hoá thay thế, qua đó giảm sức người. Tuy nhiên, người làm những công việc ấy sẽ có cơ hội nâng cao trình độ bản thân, trau dồi thêm kỹ năng khác để đảm trách việc mới cần sự sáng tạo, linh hoạt của con người. Không chỉ công nghệ được nâng cấp mà chính con người cũng sẽ tiến bộ”, kỹ sư Nguyễn Ngọc Anh chia sẻ.
Sai lệch chưa tới 1cm và những con số biết nói
Trong một báo cáo được công bố cuối năm 2024, Viettel Networks cho biết: chuyển đổi số hạ tầng mạng lưới đã giúp tiết kiệm hơn 50% thời gian và 50% nguồn lực so với việc khảo sát cột BTS thủ công. Rủi ro cũng được giảm tới mức tối thiểu nhờ sự hiện diện của công nghệ.
Hiện tại, toàn bộ 4 công nghệ lõi mà BTS Digital Twins đang ứng dụng đều đã được người Viettel làm chủ.
BTS Digital Twins được ứng dụng công nghệ AI tái dựng bản sao 3D có độ sắc nét và độ chính xác rất cao (độ sai số so với thực tế <=1cm), giúp bản sao số gần như không sai lệch với thực tế. Để đạt được con số này, kỹ sư Nguyễn Ngọc Anh cho biết nhóm phát triển đã phải tối ưu mô hình tính toán, xây dựng và thử nghiệm nhiều quy trình bay chụp, tích hợp GPS vào drone. Việc cải tiến liên tục được thực hiện với kỳ vọng sai số sẽ ngày càng nhỏ đi.
Ngoài ra, bản sao số trạm BTS còn cho phép thực hiện mô phỏng giả định phương án thay thế, lắp đặt thiết bị mới trên trạm, kiểm tra các tiêu chuẩn thiết kế mạng lưới như khoảng cách giữa các thiết bị, vị trí và góc antenna. Các cảm biến theo thời gian thực trên các trạm giúp cảnh báo các sự kiện bất thường.
Với những tính năng ưu việt, việc số hoá toàn bộ 60.000 trạm BTS của Viettel được kỳ vọng là bước chuyển dịch số quan trọng cho hạ tầng mạng lưới, làm tiền đề ứng dụng nhiều nghiệp vụ 4.0 khác.
Ở thời điểm hiện tại, toàn bộ 4 công nghệ lõi mà BTS Digital Twins đang ứng dụng đều đã được người Viettel làm chủ. Đó là công nghệ 3D Reconstruction (Tái dựng mô hình 3D từ ảnh 2D) giúp tạo mô hình 3D chính xác của trạm BTS từ hình ảnh chụp bằng drone; WebGIS (tích hợp dữ liệu địa lý); Web3D (cung cấp giao diện 3D trực quan) và Trí tuệ nhân tạo (phân tích, đánh giá dữ liệu).
Đưa sản phẩm Made in Vietnam ra “biển lớn”
BTS Digital Twins là một trong những sản phẩm của Tập đoàn Viettel tham dự Triển lãm Di động Thế giới 2025 tại Barcelona, Tây Ban Nha. Ở sân chơi quy tụ các gã khổng lồ công nghệ toàn cầu, giải pháp công nghệ Make by Viettel tự tin có khả năng cạnh tranh nhờ những ưu điểm độc đáo.
“Giá trị gia tăng lớn nhất của sản phẩm nằm ở công nghệ lõi. Làm chủ công nghệ lõi cho phép tuỳ biến sản phẩm theo các yêu cầu riêng, đặc thù của khách hàng. Ngoài ra, Viettel cũng là đơn vị hiếm hoi phát triển hệ thống trên chính hạ tầng của khách hàng thay vì phải dựa vào cloud bên ngoài, giúp bảo mật tối đa”, kỹ sư Nguyễn Ngọc Anh chia sẻ.
Nhờ lợi thế là nhà mạng kinh doanh tại 10 thị trường quốc tế, đội ngũ Viettel AI đã phát triển sản phẩm BTS Digital Twins chỉ trong 12 tháng, trong khi các sản phẩm trên thế giới có thể mất 10 năm.
Trên thế giới, các nhà mạng thường không phải là nhà phát triển các phần mềm, giải pháp vận hành và ngược lại. Trước khi bắt tay phát triển Digital Twins, Viettel đã tìm hiểu các sản phẩm tương đương trên thế giới nhưng đều gặp tình trạng “phân mảnh” về các nghiệp vụ như khảo sát hiện trạng, tối ưu và quy hoạch, v.v… chứ không đáp ứng được nhu cầu tổng thể.
Viettel, với lợi thế xuất phát từ nhà mạng kinh doanh tại 10 thị trường, hiểu rõ các nghiệp vụ viễn thông. Nhờ đó đội ngũ Viettel AI có môi trường lý tưởng cho việc nghiên cứu, thử nghiệm và phát triển sản phẩm để tạo ra BTS Digital Twins chỉ trong 12 tháng với đội ngũ nhân sự tối thiểu, trong khi các sản phẩm trên thế giới có thể mất tới 10 năm. Chính điều này giúp tối ưu chi phí phát triển, trong khi tạo ra được sản phẩm toàn diện hơn và đáp ứng toàn diện hơn nhu cầu nghiệp vụ quản lý hạ tầng viễn thông.
Kỹ sư Nguyễn Ngọc Anh cho biết tham dự MWC 2025 được xem là cơ hội để giới thiệu sản phẩm với đối tác tiềm năng và mở rộng kết nối. Bước ra sân chơi lớn cũng sẽ giúp đội ngũ phát triển tìm hiểu đối thủ đang làm gì và cần tiếp tục hoàn thiện sản phẩm theo hướng nào.
Ngoài ra, tầm nhìn của Tập đoàn Viettel với AI cũng tạo ra nhiều thuận lợi cho đội ngũ phát triển BTS Digital Twins nói riêng và các sản phẩm này nằm trong chiến lược AI thay đổi hoạt động kinh doanh cốt lõi của Viettel nói chung.
“AI phát triển chóng mặt với những thay đổi lớn diễn ra hàng tuần. Ở Viettel, chúng tôi được tạo điều kiện để hiện thực hoá ý tưởng và có một môi trường hoàn hảo trong việc ứng dụng AI. Điều này giúp chúng tôi trưởng thành nhanh hơn”, Giám đốc sản phẩm Bản sao số Viettel AI chia sẻ.
