Ngày 28/06/2025, Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ Nhân tạo ABAII phối hợp cùng Hiệp hội Blockchain Việt Nam tổ chức chương trình tập huấn “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác tại tòa án” cho hơn 1.000 Thẩm tra viên Toà án, Thư ký Toà án, Hoà giải viên TAND TPHCM. Chương trình diễn ra theo hình thức trực tiếp, thu hút sự quan tâm và tham dự đông đảo của đội ngũ lãnh đạo và cán bộ ngành tư pháp.
Ông Lê Thanh Phong, Chánh án Tòa án nhân dân TP.HCM phát biểu tại sự kiện
Phát biểu khai mạc, ông Lê Thanh Phong, Chánh án Tòa án nhân dân TP.HCM, nhấn mạnh chuyển đổi số đang được Đảng, Nhà nước và ngành Tòa án triển khai quyết liệt nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và xét xử. Trong đó, trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra nhiều cơ hội đổi mới nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu không được khai thác hiệu quả, dẫn đến lệ thuộc công nghệ. Ông khẳng định việc ứng dụng AI đúng cách là yêu cầu thiết yếu để xây dựng nền tư pháp hiện đại.
Ông Phong cũng cho biết, Luật Tương trợ tư pháp về dân sự đang được Quốc hội thảo luận với mục đích trao thẩm quyền trực tiếp cho Tòa án khu vực trong xử lý tương trợ tư pháp và thu thập chứng cứ, tạo điều kiện để hệ thống tòa án tận dụng công nghệ, bao gồm AI, phục vụ cải cách và hội nhập tư pháp.
Ông Trần Việt Hùng, Nguyên Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, Cố vấn cấp cao Hiệp hội Blockchain Việt Nam, nhấn mạnh ngành Tòa án cần tích cực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, coi đây là xu thế tất yếu trong chuyển đổi số quốc gia. Ông lưu ý, ngoài trang bị kiến thức và kỹ năng cho cán bộ, điều quan trọng hơn là xây dựng hệ thống quản trị AI đồng bộ, vận hành hiệu quả từ trung ương đến cơ sở. Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát rủi ro, đảm bảo hạ tầng công nghệ, dữ liệu minh bạch và yếu tố con người giữ vai trò trung tâm trong mọi quy trình ứng dụng công nghệ.
Ông Đào Trung Thành, Phó Viện trưởng Viện ABAII
Ông Đào Trung Thành, Phó Viện trưởng Viện ABAII, đã phân tích chuyên sâu về tiềm năng và giá trị ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực pháp lý. Dựa trên các báo cáo quốc tế và số liệu cập nhật từ thực tiễn ngành luật, ông nhấn mạnh rằng AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà đang trở thành thành phần thiết yếu trong việc hiện đại hóa hoạt động tư pháp.
Dẫn nguồn từ nghiên cứu của LawGeex, ông Thành cho biết các hệ thống AI hiện nay có thể đạt độ chính xác lên tới 94% trong việc rà soát văn bản pháp lý - tương đương với hiệu suất của những luật sư giỏi nhất. Trong khi đó, mức trung bình của giới luật sư chỉ đạt khoảng 85%, và thấp nhất ở mức 67%. Các nền tảng như ROSS Intelligence hay Casetext cũng được ông đề cập như minh chứng điển hình cho khả năng tra cứu án lệ và tài liệu pháp lý một cách nhanh chóng, chính xác và đáng tin cậy hơn so với các phương pháp truyền thống, qua đó giúp tối ưu hóa thời gian và nguồn lực trong xử lý hồ sơ tư pháp.
Theo số liệu của Hiệp hội Luật sư Hoa Kỳ, tỷ lệ các công ty luật ứng dụng AI đã tăng đáng kể từ 11% vào năm 2023 lên 30% vào năm 2024, đặc biệt phổ biến tại các hãng luật lớn. Các chuyên gia pháp lý ngày càng đánh giá cao vai trò của AI trong việc tối ưu hóa thời gian, cải thiện hiệu quả và giảm thiểu rủi ro trong các tác vụ như soạn thảo hợp đồng, dự đoán kết quả vụ án, và quản lý hồ sơ vụ kiện.
Đồng thời ông Thành cũng nhấn mạnh các nguyên tắc cốt lõi khi triển khai công nghệ AI trong hoạt động chuyên môn. Theo ông, ứng dụng AI trong lĩnh vực tư pháp cần tuân thủ nguyên tắc “Human in the Loop”, tức là đảm bảo công nghệ đóng vai trò hỗ trợ, không thay thế vai trò quyết định và phán đoán chuyên môn của con người, đặc biệt trong các tình huống đòi hỏi trách nhiệm pháp lý và sự thận trọng về nghiệp vụ.
Quang cảnh sự kiện
Tiếp nối chương trình, ông Đỗ Văn Minh, Giám đốc Quan hệ khách hàng khu vực miền Nam của Viện ABAII đã hướng dẫn các đại biểu tham dự chương trình thực hành các công cụ AI đã và đang được ứng dụng trong lĩnh vực pháp lý, bao gồm ChatGPT và phần mềm AI Tra cứu Luật do Viện ABAII phát triển. Ông phân tích chi tiết cách xây dựng câu lệnh (prompt) hiệu quả và phương pháp tương tác theo mô hình “Prompt - Chat -Tool - Flow”, giúp tối ưu hóa khả năng hỗ trợ của AI trong các nghiệp vụ thường nhật. Một số ví dụ được trình bày trực tiếp như tra cứu nhanh văn bản pháp luật, tự động rà soát hợp đồng và hỗ trợ lập luận pháp lý với độ chính xác cao.
Phiên thảo luận mở cho thấy AI đang trở thành công cụ hữu ích, góp phần nâng cao hiệu quả xử lý hồ sơ, tra cứu thông tin và tăng tính minh bạch trong hoạt động xét xử. Tuy nhiên, bên cạnh những kỳ vọng, các đại biểu cũng nhấn mạnh cần giải quyết thách thức về hạ tầng công nghệ, năng lực nhân sự, nhằm bảo đảm việc ứng dụng AI trong ngành tư pháp được triển khai đồng bộ, an toàn và bền vững.
Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo trong các hoạt động chuyên môn đang mở ra hướng chuẩn hóa nghiệp vụ và tối ưu hóa quy trình trong ngành tòa án. Trong bối cảnh đó, chương trình hợp tác giữa Hiệp hội Blockchain Việt Nam, Viện ABAII và Tòa án nhân dân TP.HCM là bước đi thiết thực nhằm nâng cao năng lực công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực tư pháp.
Hà Thu
